Στο Τμήμα Οικονομίας και Βιώσιμης Ανάπτυξης λειτουργούν τα ακόλουθα τέσσερα (4) θεσμοθετημένα Εργαστήρια:
1. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ANΘΡΩΠΟΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ
Το εργαστήριο Ανθρωποοικολογίας εξυπηρετεί τις εκπαιδευτικές και ερευνητικές ανάγκες στα γνωστικά αντικείμενα που αφορούν την Οικιακή Οικονομία, τη βιωσιμότητα και ποιότητα ζωής της οικογένειας, το φυσικό περιβάλλον και την Οικολογία, το ανθρωπογενές και δομημένο περιβάλλον, τη βιώσιμη διατροφή του ανθρώπου, την επισιτιστική ασφάλεια και σπατάλη τροφίμων, τον κύκλο ζωής και αξίας των προϊόντων, την κοινωνική και αλληλέγγυα οικονομία, τη συμμετοχική ανάπτυξη και την οικιακή τεχνολογία.
Διευθυντής Εργαστηρίου: Βασίλειος Δέτσης, Αναπληρωτής Καθηγητής
Έκθεση Σκοπιμότητας Εργαστηρίου Ανθρωποοικολογίας
Αντικείμενο Εργαστηρίου
Η Ανθρωποοικολογία ορίζεται ως «η μελέτη του φυσικού, πολιτισμικού, οικονομικού, κοινωνικού και αισθητικού περιβάλλοντος των ανθρώπων από τη γέννηση μέχρι το θάνατο». Ως βασική αποστολή της Ανθρωποοικολογίας ορίζεται η βελτίωση της ποιότητας της ζωής. Ως εκ τούτου, αντικείμενο του Εργαστηρίου της Ανθρωποοικολογίας είναι η ανάπτυξη ερευνητικών και εκπαιδευτικών δράσεων με θεματικό κέντρο την επιστήμη της Ανθρωποοικολογίας. Το Εργαστήριο εξυπηρετεί τα παρακάτω ερευνητικά αντικείμενα:
- Οικιακή Οικονομία
- Βιωσιμότητα και Ποιότητα Ζωής της Οικογένειας
- Φυσικό Περιβάλλον και Οικολογία
- Ανθρωπογενές και Δομημένο Περιβάλλον
- Βιώσιμη διατροφή του Ανθρώπου
- Επισιτιστική ασφάλεια, κύκλος αξίας και σπατάλη τροφίμων
- Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία
- Συμμετοχική Ανάπτυξη
- Οικιακή Τεχνολογία
Πιο συγκεκριμένα, το Εργαστήριο Ανθρωποοικολογίας. έχει ως αποστολή:
- Την κάλυψη σε προπτυχιακό, μεταπτυχιακό, διδακτορικό και μεταδιδακτορικό επίπεδο εκπαιδευτικών, διδακτικών και ερευνητικών αναγκών του Τμήματος Οικονομίας και Βιώσιμης Ανάπτυξης και της Σχολής Περιβάλλοντος, Γεωγραφίας και Εφαρμοσμένων Οικονομικών σε θέματα που εμπίπτουν στα αντικείμενα δραστηριότητας του Εργαστηρίου όπως αυτά προσδιορίζονται παραπάνω.
- Τη συνεργασία με Κέντρα Ερευνών, Ακαδημαϊκά Ιδρύματα, καθώς και με αναγνωρισμένους επιστήμονες της ημεδαπής ή της αλλοδαπής, με ακαδημαϊκά ενδιαφέροντα και στοχοθεσίες που συμπίπτουν, συμβαδίζουν ή αλληλοσυμπληρώνονται με εκείνες του Εργαστηρίου.
- Τη διοργάνωση επιστημονικών Διαλέξεων, Ημερίδων, Σεμιναρίων, Συνεδρίων και άλλων επιστημονικών δράσεων, τη συμμετοχή σε επιστημονικές εκδηλώσεις, την πραγματοποίηση δημοσιεύσεων και εκδόσεων και την πρόσκληση Ελλήνων και ξένων αναγνωρισμένων επιστημόνων.
- Την υλοποίηση ερευνητικών προγραμμάτων σε όλα τα συναφή πεδία της επιστημονικής του περιοχής, αυτοτελώς ή σε συνεργασία με άλλα εργαστήρια, μέλη ΔΕΠ, Τμήματα του Πανεπιστημίου, ή άλλα εκπαιδευτικά, επιστημονικά, ή ερευνητικά Ιδρύματα, καθώς και δημόσιους ή ιδιωτικούς Φορείς και Οργανισμούς της ημεδαπής και αλλοδαπής.
- Τη σύνδεση του εργαστηρίου με φορείς της τοπικής κοινωνίας με σκοπό την ευαισθητοποίηση σε θέματα Ανθρωποοικολογίας καθώς και την προαγωγή των ευρύτερων επιστημονικών του στόχων και την αλληλεπίδραση και ανταποδοτικότητα με την κοινωνία.
Αναγκαιότητα – Σκοπιμότητα Εργαστηρίου
Η εποχή που διανύουμε είναι εξαιρετικά κρίσιμη και η έρευνα σε θέματα που αφορούν την επιστήμη της Ανθρωποοικολογίας κρίνεται εξαιρετικά σημαντική και απαραίτητη. Από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο άνθρωπος κατάφερε μέσα σε μόλις 60 χρόνια να ρυπάνει και να εξαντλήσει τα 2/3 των οικολογικών συστημάτων του πλανήτη από τα οποία εξαρτάται η ζωή. Τα τελευταία 60 χρόνια διπλασιάστηκε ο πληθυσμός της Γης, τριπλασιάστηκε η κατανάλωση τροφής και νερού και τετραπλασιάστηκε η χρησιμοποίηση ορυκτών καυσίμων. Κανένα άλλο είδος δεν έχει αλλάξει το φυσικό τοπίο της Γης με τον τρόπο που το έχουν κάνει οι άνθρωποι. Ο αντίκτυπος της ανθρωπότητας στον πλανήτη είναι τόσο έντονος και εξαντλητικός για τη βιόσφαιρα, που οι ειδικοί ονόμασαν τη γεωλογική εποχή που διανύουμε ως Ανθρωπόκαινο εποχή.
Η Ανθρωποοικολογία, λοιπόν, αποτελεί ένα σύνθετο ακαδημαϊκό αντικείμενο το οποίο μελετά τις σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων και του φυσικού, κοινωνικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος. Διερευνά, επίσης, τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι και οι ανθρώπινες κοινωνίες αλληλεπιδρούν με τη φύση και το περιβάλλον τους.
Η έρευνα σε θέματα Ανθρωποοικολογίας θα συνεισφέρει στην αναγνώριση και μελέτη των παραπάνω προβλημάτων και της επίδρασης του ανθρώπου στο κοινωνικό, φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον του, θα εξετάσει τις ρίζες των προβλημάτων αυτών και θα προτείνει βιώσιμες μελλοντικές λύσεις
Επιπλέον, το Εργαστήριο Ανθρωποικολογίας αποτελεί το συνδετικό κρίκο του Τμήματος Οικονομίας και Βιώσιμης Ανάπτυξης με το προϋπάρχον, ιδρυτικό του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου, Τμήμα Οικιακής Οικονομίας και Οικολογίας. Είναι χαρακτηριστικό ότι σύμφωνα με τη βιβλιογραφία, η πρώτη που χρησιμοποίησε τον όρο «Ανθρωποοικολογία» το 1909 ήταν η Ellen Swallow Richards, η πρώτη πρόεδρος της American Home Economics Association. Στις μέρες μας, υπάρχει μια πολύ ισχυρή σχέση ανάμεσα στην Οικιακή Οικονομία και την Ανθρωποοικολογία, καθώς η δεύτερη θεωρείται ως μετεξέλιξη της πρώτης από μια μεγάλη μερίδα ακαδημαϊκών. Κομβικό χρονικό σημείο για τη σχέση της Ανθρωποοικολογίας με την Οικιακή Οικονομία είναι το 1969, όταν το College of Home Economics στο Πανεπιστήμιο Cornell μετονομάζεται σε College of Human Ecology. Το 1970 πραγματοποιείται η αντίστοιχη μετονομασία στο Michigan State University, επίσης στις Η.Π.Α.
Στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο δεν υπάρχουν αντίστοιχα εργαστήρια που θεραπεύουν τα αντικείμενα αυτά. Ομοίως, σε άλλα ελληνικά πανεπιστήμια τα εργαστήρια που ασχολούνται με τη διεπιστημονική έρευνα της Ανθρωποοικολογίας είναι ολιγάριθμα.
Διεθνής Τάση
Διεθνώς υπάρχουν καθιερωμένες εκπαιδευτικές και ερευνητικές δράσεις σε θέματα Ανθρωποοικολογίας. Πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα παγκοσμίως μελετούν την Ανθρωποοιολογία, τόσο σε προπτυχιακό όσο και σε μεταπτυχιακό επίπεδο. Σήμερα, η επιστήμη της Ανθρωποοικολογίας βρίσκει ως κύριο εκφραστή της τα πανεπιστημιακά ιδρύματα των Η.Π.Α. και κυρίως τα Πανεπιστήμια Cornell, Wisconsin, Rutgers και Michigan State. Στην Ευρώπη, η επιστήμη της Ανθρωποοικολογίας θεραπεύεται στο Πανεπιστήμιο Lund, το οποίο αποτελεί το αρχαιότερο Πανεπιστήμιο της Σουηδίας. Επιστημονικά περιοδικά υψηλού κύρους τα οποία δημοσιεύουν άρθρα σε θέματα Ανθρωποοικολογίας είναι τα Human Ecology: An Interdisciplinary Journal του εκδοτικού οίκου Springer και το Human Ecology Review το οποίο αποτελεί το επίσημο περιοδικό της Society for Human Ecology.
Βιωσιμότητα και Προοπτικές Ανάπτυξης
Το Εργαστήριο, σε χρονικό ορίζοντα τριετίας, θα ακολουθήσει συγκεκριμένο πλάνο ενεργειών που θα περιλαμβάνει τα παρακάτω:
- Οργάνωση και συμμετοχή σε επιστημονικά συνέδρια, ημερίδες και αντίστοιχες διοργανώσεις (εντός και εκτός Ελλάδας) σε θεματικές που εμπίπτουν στα ερευνητικά ενδιαφέροντα του Εργαστηρίου.
- Προετοιμασία ερευνητικών συνεργασιών σε καινοτόμες θεματικές, με στόχο την υποβολή τους σε φορείς για τη διεκδίκηση χρηματοδότησης.
- Συμμετοχή των μελών του εργαστηρίου σε ξενόγλωσσα προγράμματα σπουδών, είτε αυτοδύναμα είτε σε συνεργασία με άλλα Τμήματα του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου.
- Συμμετοχή των μελών του εργαστηρίου σε προγράμματα του ΚΕΔΙΒΙΜ του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου, είτε αυτοδύναμα είτε σε συνεργασία με άλλους συναδέλφους του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου.
Για την υλοποίηση των παραπάνω ενεργειών, το Εργαστήριο θα χρησιμοποιεί εν μέρει την υφιστάμενη υποδομή του Τμήματος, ενώ παράλληλα δύναται να προβεί στην απόκτηση νέου τεχνολογικού εξοπλισμού συμβάλλοντας στο ερευνητικό και εκπαιδευτικό έργο του. Οι ενδιαφερόμενοι φοιτητές και οι ερευνητές του Εργαστηρίου θα έχουν πρόσβαση σε προηγμένο εξοπλισμό και εξειδικευμένο λογισμικό, προκειμένου να βοηθηθούν και να ολοκληρώσουν τις εργασίες τους.
Το Εργαστήριο θα στεγάζεται στις εγκαταστάσεις του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου, σύμφωνα με τις κατά νόμο διαδικασίες. Το κόστος λειτουργίας του Εργαστηρίου θα αφορά στην υποστήριξη συναφών μαθημάτων, εργαστηριακών δραστηριοτήτων, πτυχιακών και διπλωματικών εργασιών, διδακτορικών διατριβών, εξυπηρέτησης του Τμήματος και ερευνητικών δραστηριοτήτων. Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά στις ερευνητικές δραστηριότητες, το Εργαστήριο θα επιδιώκει την εμπλοκή του σε Εθνικά και Ευρωπαϊκά ερευνητικά Προγράμματα, από τα οποία αναμένεται να καλύπτει μέρος των δαπανών του. Επίσης, θα διενεργεί αξιολογήσεις βιωσιμότητας, πιστοποιήσεις βιώσιμων πρακτικών σε επιχειρήσεις, μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων και θα επιδιώκει ανάληψη πάσης φύσεως μελετών σχετικών με τα αντικείμενα του εργαστηρίου.
Δυνητικές Συνέργειες με άλλα Εργαστήρια
Το Εργαστήριο Ανθρωποοικολογίας αποτελεί το αρχαιότερο εργαστήριο του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου και δύναται να αναπτύξει συνεργασίες με όλα τα υπόλοιπα Εργαστήρια του Τμήματος και του Πανεπιστημίου στο πλαίσιο διερεύνησης της σχέσης ανάμεσα στις ανθρώπινες κοινωνίες και το φυσικό περιβάλλον στο πλαίσιο των πυλώνων της βιώσιμης ανάπτυξης.
ΕΡΓΑ 2020-2025
Έργα 2020-2025, Επιστημονικά Υπεύθυνος/Υπεύθυνη, μέλος του εργαστηρίου
- Γεφυρώνοντας τον Βιώσιμο Τουρισμό με την Αγροδιατροφή: Μία Καινοτομική Προσέγγιση_ BRIDGE Φορέας Χρηματοδότησης: ΕΛΙΔΕΚ (Διάρκεια: 1/11/2023-31/10/2025).
- Υποβάθμιση και Διατήρηση της Φύσης: Ψηφιακός άτλας της Πελοποννήσου, 19ος – 21ος αιώνας Κωδικός Έργου: Κ.Ε. 61107 Φορέας Χρηματοδότησης: ΕΣΠΑ 2014-2020 Δράση: “ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ, ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ & ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ” Κωδικός ΟΠΣ/MIS 5049018 Διάρκεια: από 17/2/2020 έως 23.09.2022.
- Δημιουργία και πιλοτική εφαρμογή εκπαιδευτικού παρεμβατικού προγράμματος Εγγραμματοσύνης της Υγείας και Εγγραμματοσύνης της Διατροφής σε ασθενείς με Υπέρταση: τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη δοκιμή. Κωδικός ΟΜΣ 5049028. Φορέας Χρηματοδότησης: Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού, Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση 2014-2020». Διάρκεια: από 27.02.2020 έως 26.10.2022.
- Κριτική αξιολόγηση έκθεσης Εταιρικής Υπευθυνότητας, Φορέας Χρηματοδότησης: Ιδιώτης (Διάρκεια: 20/11/2020-20/5/2020)
- Κειμενογράφηση εντύπου για τη βιωσιμότητα γαλακτοκομικών προϊόντων, Φορέας Χρηματοδότησης: Ιδιώτης (Διάρκεια: 17/1/2025-31/3/2025).
- Ενίσχυση της διοργάνωσης του υβριδικού συνεδρίου RETASTE2023, Φορέας Χρηματοδότησης: Πράσινο Ταμείο (Διάρκεια: 27/6/2023-4/10/2023).
Έργα 2020-2025, Συμμετοχή μελών του εργαστηρίου στην κύρια ερευνητική ομάδα.
- BIR statistics on the national arisings of E-Scrap and the movement of E-Scrap between countries (Διάρκεια: 1/3/2029-31/12/2023
- LIFE-IP CEI Greece– LIFE18 IPE/GR/000013: «Εφαρμογή της Κυκλικής Οικονομίας στην Ελλάδα» (Circular Economy Implementation in Greece). Συγχρηματοδότηση: Ευρωπαϊκή Επιτροπή και Πράσινο Ταμείο, ανάδοχος Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
- «Ανάπτυξη και εφαρμογή δράσεων καταγραφής και πρόληψης δημιουργίας αποβλήτων τροφίμων στον τομέα της εστίασης», Υποέργο 1, της Πράξης «Δράσεις για την πρόληψη – αξιοποίηση αποβλήτων τροφίμων στον τομέα της εστίασης, καθώς και ανάπτυξη εκστρατείας για την ενημέρωση ευαισθητοποίηση σε θέματα πρόληψης δημιουργίας και διαλογής στην πηγή των βιοαποβλήτων», Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Αττική 2014-2020» με κωδικό ΟΠΣ (MIS) 5203033 και ΚΕ 61134. Διάρκεια 11.04.2024 έως 30.04.2026.
- Σχέδιο για την Επισιτιστική επισφάλεια, στο πλαίσιο μιας βιώσιμης ανάπτυξης, στην Ελλάδα της μετά COVID19 εποχής(2024),Χρηματοδότηση:Κοινωφελές Ιδρύμα Μιχαήλ Ν. Στασινόπουλος – ΒΙΟΧΑΛΚΟ, στο πλαίσιο της Πρωτοβουλίας 21 (2024).
- «Εκπαίδευση κατά της Σπατάλης: Προώθηση Αλλαγών Συμπεριφοράς για την Υγιή και Βιώσιμη Κατανάλωση Τροφίμων και τη Μείωση των Αποβλήτων Τροφίμων – EATWISE». Υλοποιείται στο πλαίσιο της 6ης Προκήρυξης της Δράσης του ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ. «Επιστήμη και Κοινωνία» με τίτλο «Σύγχρονη Διατροφική Συνείδηση» (Αριθμός Έργου ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ.:29364)
- H2020 LOWINFOOD(Grant Agreement number: 101000439 – H2020-RUR-2018-2020 / H2020-RUR-2020-1), “Multi-actor design of low-waste food value chains through the demonstration of innovative solutions to reduce food loss and waste”. Funding: European Union’s Horizon 2020 research and innovation programme under grant agreement No 101000439, Coordinator: UNIVERSITA DEGLI STUDI DELLA TUSCIA.
2. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΒΙΩΣΙΜΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ
Το εργαστήριο Εφαρμοσμένων Οικονομικών και Βιώσιμης Ανάπτυξης εξυπηρετεί τις εκπαιδευτικές και ερευνητικές ανάγκες που σχετίζεται με τα εφαρμοσμένα οικονομικά και τη βιώσιμη ανάπτυξη σε τοπικό, εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο. Στόχος του εργαστηρίου είναι η μελέτη του συνόλου των παραμέτρων για την ορθολογική διαχείριση των οικονομικών, κοινωνικών και φυσικών πόρων σε τοπικό εθνικό και διεθνές επίπεδο ώστε να προωθήσει τη μελέτη και την κατανόηση των αρχών της Βιώσιμης Ανάπτυξης.
Διευθυντής Εργαστηρίου: Γεώργιος Μαλινδρέτος, Καθηγητής
Έκθεση Σκοπιμότητας Εργαστηρίου Εφαρμοσμένων Οικονομικών και Βιώσιμης Ανάπτυξης
Αντικείμενο Εργαστηρίου
Το Εργαστήριο «Εφαρμοσμένων Οικονομικών και Βιώσιμης Ανάπτυξης» ειδικεύεται στην ακαδημαϊκή και εφαρμοσμένη διεπιστημονική έρευνα που σχετίζεται με τα εφαρμοσμένα οικονομικά και τη βιώσιμη ανάπτυξη σε τοπικό, εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο.
Στόχος του εργαστηρίου είναι η μελέτη του συνόλου των παραμέτρων για την ορθολογική διαχείριση των οικονομικών, κοινωνικών και περιβαλλοντικών πόρων σε τοπικό εθνικό και διεθνές επίπεδο ώστε να προωθήσει τη μελέτη και την κατανόηση των αρχών της Βιώσιμης Ανάπτυξης.
Πιο συγκεκριμένα επιδιώκει:
- τη μελέτη των βασικών συντελεστών που καθορίζουν την ανάπτυξη ενός τόπου, όπως η μακροπρόθεσμη σταθερότητα, η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας, η αύξηση της παραγωγικότητας, η ενίσχυση της απασχόλησης, η καταπολέμηση της ανεργίας, η ενδυνάμωση των δημιουργικών δυνάμεων, η αξιοποίηση των παραγωγικών πόρων, η ορθολογική χρήση της γης και των φυσικών πόρων, η αξιοποίηση των πολιτισμικών πόρων, η ενδυνάμωση των ασθενέστερων κοινωνικών ομάδων, η παροχή και εξασφάλιση των βασικών δικαιωμάτων παιδείας, υγείας, ποιότητας ζωής.
- την ανάλυση του πρωτογενούς, δευτερογενούς και τριτογενούς τομέα παραγωγής. Ταυτόχρονα, στο πλαίσιο της σύγχρονης αγροτικής οικονομίας και της βιώσιμης αγροδιατροφικής εφοδιαστικής αλυσίδας, αναλύονται οι συνεργικές δράσεις μεταξύ των παραπάνω τομέων, με σκοπό την ανάδειξη της μοναδικότητας αλλά και γενικότερα υψηλής ποιότητας τοπικών προϊόντων, όπως τα ΠΟΠ και ΠΓΕ αλλά και την αποτελεσματική -με βιώσιμες πρακτικές- ροή των αγροτικών προϊόντων «από το χωράφι στο ράφι».
- τη μελέτη διερεύνησης των αναγκών και συμπεριφοράς των καταναλωτών και συνεπαγόμενα, στο πλαίσιο της έντονης πελατοκεντρικής προσέγγισης των επιχειρήσεων, των τρόπων με τους οποίους οι επιχειρήσεις σχεδιάζουν και διεκπεραιώνουν σημαντικές καθημερινές λειτουργίες, όπως Εξυπηρέτηση Πελατών, Marketing, Διαχείριση Παραγγελιών, Προμήθειες/Αγορές, κ.ά. Αφετηρία στον σχεδιασμό των λειτουργιών αυτών αποτελεί ο Καταναλωτής, ο οποίος ολοένα και περισσότερο ευαισθητοποιείται σε κοινωνικο-περιβαλλοντικά θέματα. Συνεπαγόμενα η αλυσίδα αξίας των επιχειρήσεων πρέπει να παρέχει ποιοτικά προϊόντα και υπηρεσίες στο πλαίσιο υιοθέτησης πρακτικών και πολιτικών ευθυγραμμισμένων με τις απαιτήσεις της βιώσιμης ανάπτυξης .
- την επιμόρφωση σε διάφορους τομείς στους οποίους αναπτύσσεται επιχειρηματική δραστηριότητα, όπως η εκπαίδευση, η υγεία, το περιβάλλον, ο τουρισμός και ο πολιτισμός. Εάν οι σπουδαστές είναι σε θέση να κατανοούν τους τρόπους με τους οποίους οι επιχειρήσεις διαχειρίζονται τα οικονομικά τους, σχεδιάζουν και υποστηρίζουν τις καθημερινές λειτουργίες τους, όπως την εξυπηρέτηση πελατών και την εφοδιαστική στο πλαίσιο πλέον της βιώσιμης ανάπτυξης, τότε μπορούν να συνεισφέρουν στην αλυσίδα αξίας των επιχειρήσεων και οργανισμών, ενώ παράλληλα μπορούν και να συμβάλλουν στην ανάπτυξη διαφόρων μορφών, όπως για παράδειγμα την πράσινη επιχειρηματικότητα.
Στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο δεν υπάρχουν αντίστοιχα εργαστήρια που να θεραπεύουν τα αντικείμενα αυτά. Ομοίως σε άλλα ελληνικά πανεπιστήμια δεν υπάρχουν μέχρι στιγμής εργαστήρια που να συνδυάζουν τα εφαρμοσμένα οικονομικά με την ανάπτυξη.
Αναγκαιότητα – Σκοπιμότητα Εργαστηρίου
Σκοπιμότητα:
Κεντρικός ρόλος στην αποστολή του Εργαστηρίου είναι η διεξαγωγή έρευνας, η χάραξη αναπτυξιακών πολιτικών, η εκπόνηση οικονομοτεχνικών εκθέσεων, η παροχή συμβουλευτικής υποστήριξης σε φορείς και ιδρύματα, η υποστήριξη της εκπαιδευτικής διαδικασίας και της ερευνητικής δραστηριότητας. Ειδικότερα:
- Συμμετοχή σε εθνικά, ευρωπαϊκά και άλλα εκπαιδευτικά και ερευνητικά χρηματοδοτούμενα προγράμματα για τους σκοπούς του εργαστηρίου.
- Συνεργασία με ομόλογα ερευνητικά εργαστήρια, κέντρα ερευνών και ακαδημαϊκά ιδρύματα της ημεδαπής και της αλλοδαπής, εφόσον οι επιστημονικοί στόχοι συμπίπτουν, συμβαδίζουν και αλληλοσυμπληρώνονται με εκείνους του εργαστηρίου
- Διοργάνωση επιστημονικών διαλέξεων, ημερίδων, σεμιναρίων, συμποσίων, συνεδρίων και άλλων επιστημονικών εκδηλώσεων, πραγματοποίηση δημοσιεύσεων και εκδόσεων και πρόσκληση Ελλήνων και ξένων αναγνωρισμένων επιστημόνων.
- Δημιουργία και διαχείριση του απαραίτητου εξοπλισμού και εγκαταστάσεων για τους παραπάνω σκοπούς.
- Παροχή υπηρεσιών (κατά τα προβλεπόμενα) σε ιδιώτες και κάθε νομικής μορφής οργανισμούς.
Τα ερευνητικά εργαλεία που χρησιμοποιεί το Εργαστήριο περιλαμβάνουν κοινωνικοοικονομική και οικονομετρική ανάλυση, περιβαλλοντική (ενέργεια και ρύπανση), κοινωνικοοικονομοτεχνική αποτίμηση, πολιτική και θεσμική ανάλυση, ολοκληρωμένη ανάπτυξη εργαλείων λήψης αποφάσεων, κ.ά.
Αναγκαιότητα:
Το γραμμικό μοντέλο οικονομίας που επικρατούσε μέχρι πρότινος, δεν είναι πλέον βιώσιμο. Η κυκλική οικονομία έρχεται ως απάντηση στη φιλοδοξία για βιώσιμη ανάπτυξη. Το μοντέλο της κυκλικής οικονομίας ωστόσο, καθότι μια σχετικά νέα προσέγγιση, προϋποθέτει την ενδελεχή έρευνα και μελέτη νέωντρόπων σύλληψης και σχεδιασμού, διαδικασιών, πολιτικών, μοντέλων παραγωγής και κατανάλωσης όλων των φορέων της οικονομικής ζωής, στοιχειοθετώντας την αναγκαιότητα ύπαρξης του ερευνητικού εργαστηρίου.
Διεθνής Τάση
Το Σεπτέμβριο του 2015 οι παγκόσμιες κυβερνήσεις υπέγραψαν μια ιστορική συμφωνία. Η Ατζέντα 2030 για τη βιώσιμη ανάπτυξη δεσμεύεται να προωθήσει την ανάπτυξη με έναν ισορροπημένο τρόπο – οικονομικά, κοινωνικά και περιβαλλοντικά – παγκοσμίως. Η Ατζέντα βασίζεται σε προηγούμενες δεσμεύσεις και περιέχει 17 στόχους όπως η προώθηση της βιώσιμης και χωρίς περιορισμούς οικονομική ανάπτυξη, η διασφάλιση προτύπων βιώσιμης κατανάλωσης, η διασφάλιση της πρόσβασης σε οικονομικά προσιτές, αξιόπιστες, βιώσιμες και σύγχρονες μορφές ενέργειας για όλους, η ανάπτυξη βιώσιμων κοινωνικά και πολιτιστικά πόλεων, η καταπολέμηση της αλλαγής του κλίματος και των εξ αυτού επιπτώσεων, κ.ά.-
Διεθνώς αναπτύσσονται ερευνητικές δράσεις που αφορούν στη σχέση εφαρμοσμένων οικονομικών και βιώσιμης ανάπτυξης, ενώ πολλά Πανεπιστήμια σε διάφορες χώρες έχουν δημιουργήσει Εργαστήρια, με στόχο την έρευνα και μελέτη των θεμάτων αυτών.
Βιωσιμότητα και Προοπτικές Ανάπτυξης
Το Εργαστήριο κατόπιν σχεδιασμού προοπτικών ανάπτυξης και βιωσιμότητας θα προβεί σε συγκεκριμένες ενέργειες. Ενδεικτικά:
- Δημιουργία ιστοχώρου.
- Σύνταξη ερευνητικών προτάσεων
- Συμμετοχή σε διαγωνισμούς καινοτομίας σχετικών με τα αντικείμενα των οικονομικών και της βιώσιμης ανάπτυξης
- Δημιουργία επιστημονικών εγχειριδίων (έντυπων και ηλεκτρονικών εκδόσεων βιβλίων, εντύπων, περιοδικών) σχετικών με τα αντικείμενα των οικονομικών και της βιώσιμης ανάπτυξης.
- Ανάπτυξη δικτύου συνεργασιών με τοπικούς, εθνικούς και διεθνείς φορείς
- Πρόσκληση διακεκριμένων ερευνητών του αντικειμένου για συνεργία
Για την υλοποίηση των παραπάνω, το Εργαστήριο θα χρησιμοποιεί εν μέρει την υφιστάμενη υποδομή του Τμήματος, αλλά συγχρόνως θα δύναται να προβεί στην απόκτηση νέου τεχνολογικού εξοπλισμού που θα βοηθήσει το ερευνητικό και εκπαιδευτικό έργο του. Οι ενδιαφερόμενοι φοιτητές και οι ερευνητές του Εργαστηρίου θα έχουν πρόσβαση σε προηγμένο εξοπλισμό και εξειδικευμένο λογισμικό, προκειμένου να βοηθηθούν και να ολοκληρώσουν τις εργασίες τους.
Το Εργαστήριο θα στεγάζεται στις εγκαταστάσεις του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου, σύμφωνα με τις κατά νόμο διαδικασίες, ενώ το κόστος λειτουργίας του Εργαστηρίου θα αφορά στην υποστήριξη συναφών μαθημάτων, εργαστηριακών δραστηριοτήτων, διπλωματικών εργασιών του προπτυχιακού προγράμματος σπουδών, διδακτορικών διατριβών, εξυπηρέτησης του Τμήματος και ερευνητικών δραστηριοτήτων.
Ειδικότερα, σε ό, τι αφορά στις ερευνητικές δραστηριότητες, το Εργαστήριο θα συμμετέχει σε ερευνητικά έργα, και θα επιδιώκει την εμπλοκή του σε νέα Εθνικά και Ευρωπαϊκά Προγράμματα, από τα οποία αναμένεται να καλύπτει μέρος των δαπανών του, ώστε να είναι πλήρως αυτοσυντηρούμενο. Επίσης, θα διενεργεί αξιολογήσεις, πιστοποιήσεις βιώσιμων πρακτικών σε επιχειρήσεις και προορισμούς, και θα επιδιώκει ανάληψη πάσης φύσεως σχετικών με τα αντικείμενα του εργαστηρίου μελετών.
Πιο συγκεκριμένα, τα έσοδα του εργαστηρίου θα προέρχονται από:
- Την εκτέλεση Ερευνητικών Προγραμμάτων που πραγματοποιούνται για ίδιο λογαριασμό ή λογαριασμό τρίτων.
- Τη διάθεση ερευνητικών και εν γένει επιστημονικών Υπηρεσιών και Προϊόντων.
- Την παροχή υπηρεσιών, σύμφωνα με το Π.Δ 159/1984, (Α΄53).
- Τις πιστώσεις που ενδέχεται να διαθέσει το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο από ίδιους πόρους, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις.
- Τις ειδικές εισφορές και χρηματοδοτήσεις από Διεθνείς Οργανισμούς, δημόσιες ή ιδιωτικές Επιχειρήσεις και Νομικά ή Φυσικά Πρόσωπα.
- Τις Κληρονομιές, τις Δωρεές και τις Κληροδοσίες που καταλείπονται στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο για τους σκοπούς του.
- Συνέδρια και εκπαιδευτικά Σεμινάρια και Πιστοποιήσεις.
- Εκπαιδευτικές ή ερευνητικές ή δραστηριότητες κατάρτισης στις οποίες συμμετέχει το Εργαστήριο και οι οποίες προβλέπουν αποζημίωση για τις δράσεις του Εργαστηρίου.
- Έσοδα από πληθοποριστική χρηματοδότηση (crowdfunding) επιστημονικής Έρευνας, καθώς και εν γένει επιστημονικών Προϊόντων και Υπηρεσιών, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία.
- Κάθε άλλη νόμιμη πηγή.
Δυνητικές Συνέργειες με άλλα Εργαστήρια
Το Εργαστήριο δύναται να αναπτύξει συνεργασίες με όλα τα υπόλοιπα Εργαστήρια του Τμήματος, καθώς και με εργαστήρια άλλων Τμημάτων του Ιδρύματος, για την υλοποίηση κοινού ενδιαφέροντος ερευνητικών και εκπαιδευτικών δράσεων.
ΕΡΓΑ 2020-2025
Τίτλος έργου: Curriculum development for zero waste management in the hospitality and tourism sector – Tourism-Zero
Αρχή έργου έτος: 2024
Τέλος έργου έτος: 2027
Πλαίσιο προγράμματος: ERASMUS-EDU-2024-CBHE-STRAND-2
ΕΥ: Ελένη Σαρδιανού
Τίτλος έργου: Energy/Fuel and human poverty: public policy and Recommendations in Southern Europe
Αρχή έργου έτος: 2024
Τέλος έργου έτος: 2025
Πλαίσιο προγράμματος: ΕΛΙΔΕΚ, Greece 2.0
ΕΥ: Ιωάννης Κωστάκης
Τίτλoς έργων : «Market place παροχής ηλεκτρονικών υπηρεσιών προστιθέμενης αξίας στα logistics», «Ανάπτυξη και εφαρμογή ευφυών εναλλακτικών μέσων (drones, cargo bikes και μοτοποδηλάτων) στην φυσική διανομή»
Αρχή έργου έτος: 2023
Τέλος έργου έτος: 2023
Πλαίσιο προγράμματος: “SMART Mobility and Logistics Solution Cluster” – «Πρωτοβουλία συνεργατικής ανάπτυξης και αξιοποίησης καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών κινητικότητας και logistics»
ΕΥ: Γεώργιος Μαλινδρέτος
Τίτλoς έργου: “Electronics and ICT as enabler for digital industry and optimized supply chain management covering the entire product lifecycle (Productive 4.0)”
Αρχή έργου έτος: 2018
Τέλος έργου έτος: 2020
Πλαίσιο προγράμματος : European H2020 research and innovation program, ECSEL Joint Undertaking, and National Funding Authorities
ΕΥ: Γεώργιος Δημητρακόπουλος, συμμετοχή Γ.Μαλινδρέτου ως Μέλος Ομάδας του ΗUA
Τίτλoς έργου : UMANE – «Universities for huMAN-centered Entrepreneurship»,
Αρχή έργου έτος: 2019
Τέλος έργου έτος: 2022
Πλαίσιο προγράμματος : European Institute of Innovation & Technology (EIT)
ΕΥ: Κλεοπάτρα Μπαρδάκη, συμμετοχή Γ.Μαλινδρέτου ως Μέλος Ομάδας του ΗUA
Τίτλoς έργου : Intelligent Management system for integrated multi-troPhic AQuaculTure
Αρχή έργου έτος: 2018
Τέλος έργου έτος: 2021
Πλαίσιο προγράμματος : Horizon 2020, Call: Sustainable Food Security – Resilient and resource-efficient value,
ΕΥ: Γεώργιος Μαλινδρέτος
3. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΩΣΙΜΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ
Το εργαστήριο Βιώσιμου Τουρισμού και Πολιτισμού εξυπηρετεί τις εκπαιδευτικές και ερευνητικές ανάγκες στα γνωστικά αντικείμενα που αφορούν τη βιώσιμη ανάπτυξη και διαχείριση τουρισμού, την τέχνη, τον πολιτισμό και την πολιτιστική κληρονομιά, την ολοκληρωμένη διαχείριση (μάνατζμεντ) και μάρκετινγκ της πολιτιστικής κληρονομιάς, την πολιτιστική και δημιουργική βιομηχανία, τις εναλλακτικές μορφές τουρισμού, τις πολιτιστικές διαδρομές, τη διοίκηση ολικής ποιότητας, τις νεοφυείς επιχειρήσεις (start up) στον τουρισμό, τον πολιτισμό και τον ελεύθερο χρόνο, την καινοτομία στις τουριστικές υπηρεσίες και τις εναλλακτικές μορφές τουρισμού.
Διευθύντρια Εργαστηρίου: Δέσποινα Σδράλη, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια
Έκθεση Σκοπιμότητας Εργαστηρίου Βιώσιμου Τουρισμού και Πολιτισμού
Αντικείμενο Εργαστηρίου
Αντικείμενο του ερευνητικού Εργαστηρίου είναι η ανάπτυξη ερευνητικής και εκπαιδευτικής δράσης με θεματικό πυρήνα το Βιώσιμο Τουρισμό και Πολιτισμό και εξυπηρετεί τις εκπαιδευτικές και ερευνητικές ανάγκες στα αντικείμενα:
- Βιώσιμη Ανάπτυξη και Διαχείριση Τουρισμού.
- Τέχνη, Πολιτισμό και Πολιτιστική Κληρονομιά.
- Ολοκληρωμένη Διαχείριση (Μάνατζμεντ) και Μάρκετινγκ Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
- Πολιτιστική και Δημιουργική Βιομηχανία.
- Εναλλακτικές Μορφές Τουρισμού.
- Πολιτιστικές Διαδρομές.
- Διοίκηση Ολικής Ποιότητας
- Νεοφυείς επιχειρήσεις (Start Up) στον τουρισμό, τον πολιτισμό και τον ελεύθερο χρόνο.
- Καινοτομία στις τουριστικές υπηρεσίες και τις εναλλακτικές μορφές τουρισμού.
Πιο συγκεκριμένα, το Εργαστήριο ΒΙΩΣΙΜΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ έχει ως αποστολή:
- Την κάλυψη σε προπτυχιακό, μεταπτυχιακό, διδακτορικό και μεταδιδακτορικό επίπεδο εκπαιδευτικών, διδακτικών και ερευνητικών αναγκών του Τμήματος Οικονομίας και Βιώσιμης Ανάπτυξης και της Σχολής Περιβάλλοντος, Γεωγραφίας και Εφαρμοσμένων Οικονομικών σε θέματα που εμπίπτουν στα αντικείμενα δραστηριότητας του Εργαστηρίου όπως αυτά προσδιορίζονται παραπάνω.
- Τη συνεργασία με Κέντρα Ερευνών, Ακαδημαϊκά Ιδρύματα, καθώς και με αναγνωρισμένους επιστήμονες της ημεδαπής ή της αλλοδαπής, με ακαδημαϊκά ενδιαφέροντα και στοχοθεσίες που συμπίπτουν, συμβαδίζουν ή αλληλοσυμπληρώνονται με εκείνες του Εργαστηρίου.
- Τη διοργάνωση επιστημονικών Διαλέξεων, Ημερίδων, Σεμιναρίων, Συνεδρίων και άλλων επιστημονικών δράσεων, τη συμμετοχή σε επιστημονικές εκδηλώσεις, την πραγματοποίηση δημοσιεύσεων και εκδόσεων και την πρόσκληση Ελλήνων και ξένων αναγνωρισμένων επιστημόνων.
- Την υλοποίηση ερευνητικών προγραμμάτων σε όλα τα συναφή πεδία της επιστημονικής του περιοχής, αυτοτελώς ή σε συνεργασία με άλλα εργαστήρια, μέλη ΔΕΠ, Τμήματα του Πανεπιστημίου, ή άλλα εκπαιδευτικά, επιστημονικά, ή ερευνητικά Ιδρύματα, καθώς και δημόσιους ή ιδιωτικούς Φορείς και Οργανισμούς της ημεδαπής και αλλοδαπής.
- Τη σύνδεση του εργαστηρίου με φορείς της τοπικής κοινωνίας με σκοπό την ευαισθητοποίηση σε θέματα Βιώσιμου Τουρισμού και Πολιτισμού καθώς και την προαγωγή των ευρύτερων επιστημονικών του στόχων και την αλληλεπίδραση και ανταποδοτικότητα με την κοινωνία.
- Επίσης, στοχεύει στην ενίσχυση και βελτίωση της κατάρτισης των φοιτητών και υποψήφιων διδακτόρων με την οργανωμένη και συστηματική έρευνα.
Αναγκαιότητα – Σκοπιμότητα Εργαστηρίου
Η έρευνα και συνακόλουθα η ίδρυση Εργαστηρίων γνωρίζει συστηματική ανάπτυξη την τελευταία 10ετία διεθνώς στον χώρο των Πανεπιστημίων, τόσο σε Προπτυχιακό όσο και σε Μεταπτυχιακό και Διδακτορικό επίπεδο. Η εξέλιξη αυτή παρατηρείται ιδιαίτερα στις αναπτυγμένες, αλλά και τις αναπτυσσόμενες χώρες, όπου ο Τουρισμός και ο Πολιτισμός αποτελούν βασική πηγή εισοδημάτων και απασχόλησης. Το γεγονός, άλλωστε, της συνεχούς επέκτασης των επιστημονικών πεδίων που καλύπτει πλέον η έρευνα εξηγείται αφενός από την σημασία που έχουν ο Τουρισμός και ο Πολιτισμός για την παγκόσμια ανάπτυξη, αλλά και από το πλήθος των δραστηριοτήτων που καλύπτουν.
Επομένως, κρίνεται ότι οι εκπαιδευτικές και κοινωνικοοικονομικές συνθήκες και στη χώρα μας αναδεικνύουν την ανάγκη ίδρυσης ενός νέου Εργαστηρίου, που θα αποτελέσει ένα πρότυπο πεδίο εκπαιδευτικού έργου και γνώσης, μέσω της ανάπτυξης της έρευνας, τον σχεδιασμό εκπαιδευτικών και ερευνητικών υπηρεσιών και την υποστήριξη των διαδικασιών μάθησης στους εμπλεκομένους. Η σημασία σχηματισμού ενός Ερευνητικού Εργαστηρίου έγκειται επίσης στην αναγκαιότητα διαμόρφωσης ενός δομημένου πλαισίου που θα υποστηρίζει και θα αναπτύσσει τη συστηματική διεπιστημονική έρευνα στη χώρα μας προάγοντας την υποστήριξη των ερευνητών, των φοιτητών, την ενδυνάμωση του Πανεπιστημίου και τη διεύρυνση του κοινωνικού ρόλου του.
Περαιτέρω και στο πλαίσιο των παραπάνω, υποστηρίζεται η διαμόρφωση ενός εργαστηρίου που θα επικεντρώνεται κυρίως στο Βιώσιμο Τουρισμό και Πολιτισμό. Η ενσωμάτωση της έννοιας της βιωσιμότητας στην ανάπτυξη του τουρισμού και του πολιτισμού αποτελεί πλέον, σε παγκόσμια κλίμακα, βασική προϋπόθεση για την εξυπηρέτηση της μακρόχρονης βελτίωσης των όρων της μεγέθυνσης των δύο αυτών κλάδων αποβλέποντας στην ισόρροπη ανάπτυξη με τη διατήρηση των κοινωνικοοικονομικών και φυσικών πόρων των προορισμών.
Ενδεικτικό της σημασίας της Βιωσιμότητας είναι ότι τα Ηνωμένα Έθνη ανακήρυξαν το 2017 ως το Διεθνές Έτος του Αειφόρου Τουρισμού, αναγνωρίζοντας τις τεράστιες δυνατότητες του τουριστικού οικονομικού κλάδου, ο οποίος αντιπροσωπεύει περίπου το 10% της παγκόσμιας οικονομικής δραστηριότητας, συμβάλλοντας στην ενίσχυση της ανάπτυξης και της απασχόλησης, την αμοιβαία κατανόηση και την προστασία των υλικών και άυλων πόρων.
Ειδικότερα για την Ελλάδα, η αύξηση των φαινομένων κορεσμού Τουριστικών Προορισμών (over-tourism) με ό,τι αυτό συνεπάγεται σε όρους φθίνουσας ανάπτυξης σε συνδυασμό με το γεγονός ότι ο τουρισμός αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες για την αύξηση του ΑΕΠ και της απασχόλησης, σηματοδοτεί τη σκοπιμότητα της περαιτέρω διερεύνησης, αλλά και της διάχυσης των ευρημάτων στην ευρύτερη κοινότητα των εμπλεκομένων σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο, για τη διασφάλιση της Αειφορίας και της δίκαιης κατανομής των θετικών αποτελεσμάτων.
Ενδεικτικό επίσης για τη σημασία που δίνεται στον Πολιτισμό είναι ότι το 2018 είχε ανακηρυχθεί ως Ευρωπαϊκό Έτος Πολιτιστικής Κληρονομιάς και είχε ως στόχο να ενθαρρύνει περισσότερα άτομα να ανακαλύψουν και να ενστερνιστούν την πολιτιστική κληρονομιά της Ευρώπης. Στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Έτους Πολιτιστικής Κληρονομιάς πραγματοποιήθηκαν ποικίλες δραστηριότητες, εκδηλώσεις και εορτασμοί σε ευρωπαϊκό, εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο. Με τις δράσεις αυτές επιδιώχθηκε η ανάδειξη της θετικής συνεισφοράς της πολιτιστικής κληρονομιάς στην οικονομία, στην κοινωνία, στον τουρισμό, στην εργασία, στη σχέση μεταξύ Ευρώπης και τρίτων χωρών, στην πολιτιστική διαφορετικότητα, στην κοινωνική ενσωμάτωση και στον πνευματικό διάλογο.
Στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο δεν υπάρχουν αντίστοιχα εργαστήρια που να θεραπεύουν τα αντικείμενα αυτά. Ομοίως σε άλλα ελληνικά πανεπιστήμια δεν υπάρχουν μέχρι στιγμής εργαστήρια που να συνδυάζουν τον βιώσιμο τουρισμό με τον πολιτισμό.
Διεθνής Τάση
Διεθνώς αναπτύσσονται αντίστοιχες ερευνητικές δράσεις, καθώς ο Τουρισμός και ο Πολιτισμός αποτελούν έναν από τους δυναμικότερους και ταχύτερα αναπτυσσομένους τοµείς της παγκόσμιας οικονομίας, με τη λειτουργία του να συνδέεται µε τη διεθνοποίηση μεγάλου αριθμού παραγωγικών κλάδων, καθώς και κλάδων παροχής υπηρεσιών της οικονομίας, γεγονός που οδηγεί πολλά Πανεπιστήμια σε πολλές χώρες να δημιουργούν Ερευνητικά Εργαστήρια, για να κατανοήσουν και ερμηνεύσουν το φαινόμενο και να θέσουν τις βάσεις εφαρμογής των αποτελεσμάτων της έρευνας προς όφελος των τοπικών οικονομιών και κοινωνιών.
Βιωσιμότητα και Προοπτικές Ανάπτυξης
Το εργαστήριο θα σχηματίσει και θα ακολουθεί συγκεκριμένο πλάνο ενεργειών το οποίο σε χρονικό ορίζοντα τριετίας, περιλαμβάνει τα παρακάτω:
- Δημιουργία Ιστότοπου (στην ελληνική και δυνητικά στην αγγλική γλώσσα), σχετικού με τα ερευνητικά ενδιαφέροντα του Εργαστηρίου για την Ελλάδα και το εξωτερικό.
- Συμμετοχή σε Ακαδημαϊκό Περιοδικό
- Οργάνωση και συμμετοχή σε Επιστημονικά συνέδρια, Ημερίδες και αντίστοιχες Διοργανώσεις (εντός και εκτός Ελλάδας) σε θεματικές που εμπίπτουν στα ερευνητικά ενδιαφέροντα του εργαστηρίου,
- Προετοιμασία ερευνητικών Συνεργασιών σε Καινοτόμες Θεματικές, με στόχο την υποβολή τους σε Φορείς για τη διεκδίκηση χρηματοδότησης
Για την υλοποίηση των παραπάνω, το Εργαστήριο θα χρησιμοποιεί εν μέρει την υφιστάμενη υποδομή του Τμήματος, αλλά συγχρόνως θα δύναται να προβεί στην απόκτηση νέου τεχνολογικού εξοπλισμού που θα βοηθήσει το ερευνητικό και εκπαιδευτικό έργο του. Οι ενδιαφερόμενοι φοιτητές και οι ερευνητές του Εργαστηρίου θα έχουν πρόσβαση σε προηγμένο εξοπλισμό και εξειδικευμένο λογισμικό, προκειμένου να βοηθηθούν και να ολοκληρώσουν τις εργασίες τους.
Το Εργαστήριο θα στεγάζεται στις εγκαταστάσεις του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου, σύμφωνα με τις κατά νόμο διαδικασίες, ενώ το κόστος λειτουργίας του Εργαστηρίου θα αφορά στην υποστήριξη συναφών μαθημάτων, εργαστηριακών δραστηριοτήτων, διπλωματικών εργασιών του προπτυχιακού προγράμματος σπουδών, διδακτορικών διατριβών, εξυπηρέτησης του Τμήματος και ερευνητικών δραστηριοτήτων. Ειδικότερα, σε ό, τι αφορά στις ερευνητικές δραστηριότητες, το Εργαστήριο θα συμμετέχει σε ερευνητικά έργα και θα επιδιώκει την εμπλοκή του σε νέα Εθνικά και Ευρωπαϊκά Προγράμματα, από τα οποία αναμένεται να καλύπτει μέρος των δαπανών του. Επίσης, θα διενεργεί αξιολογήσεις, πιστοποιήσεις βιώσιμων πρακτικών σε επιχειρήσεις και προορισμούς και θα επιδιώκει ανάληψη πάσης φύσεως μελετών, σχετικών με τα αντικείμενα του εργαστηρίου.
Δυνητικές Συνέργειες με άλλα Εργαστήρια
Το Εργαστήριο δύναται να αναπτύξει συνεργασίες με όλα τα υπόλοιπα Εργαστήρια του Τμήματος, καθώς και άλλων Τμημάτων του Ιδρύματος για την υλοποίηση κοινού ενδιαφέροντος ερευνητικών και εκπαιδευτικών δράσεων.
ΕΡΓΑ 2020-2025
Συμμετοχή μελών του Εργαστηρίου ως Επιστημονικά Υπεύθυνοι σε Προγράμματα:
- BRIDGE – «Γεφυρώνοντας τον Βιώσιμο Τουρισμό με την Αγροδιατροφή: Μία Καινοτομική Προσέγγιση», Φορέας χρηματοδότησης: Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας (ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ.), Διάρκεια Έργου: 1/8/2024 – 31/10/2025.
- COUTURE “Culture Couture – Merging Fashion and Tradition for Sustainable Style”, ERASMUS-EDU-2023- CBHE-STRAND-1 – Capacity building in the field of higher education, Φορέας Χρηματοδότησης: European Commission, Διάρκεια Έργου: 01/12/2023 – 1/12/2025 (24 μήνες).
- «Επανάχρηση Κτιρίων. Η περίπτωση της τουριστικής υποδομής στα αστικά κέντρα. Μελέτες περίπτωσης και προτάσεις εφαρμογής», Φορέας χρηματοδότησης: Επιτροπή Ερευνών και Διαχείρισης Χαροκοπείου Πανεπιστημίου, 2022-2023.
- CROSSWARP – “Threads crossing the warp”, ERASMUS+ KA2 – Cooperation for innovation and the exchange of good practices KA204 – Strategic Partnerships for adult education, Φορέας Χρηματοδότησης: European Commission, Διάρκεια Έργου: 1/9/2019 – 31/8/2022 (36 μήνες).
Συμμετοχή μελών του Εργαστηρίου σε Προγράμματα:
- «Δημιουργία και Ανάπτυξη Γραφείου Μεταφοράς Τεχνολογίας Χαροκοπείου Πανεπιστημίου», Φορέας χρηματοδότησης: ΕΣΠΑ 2014-2020, 2022.
ΕΔΒΜ-103: ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΕΡΕΥΝΗΤΩΝ ΜΕ ΕΜΦΑΣΗ ΣΤΟΥΣ ΝΕΟΥΣ ΕΡΕΥΝΗΤΕΣ-ΚΥΚΛΟΣ Β’, Φορέας Χρηματοδότησης: ΕΣΠΑ, Διάρκεια Έργου: 18/3/2020 – 17/7/2021.
4. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΨΥΧΟΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ
Το Εργαστήριο Ψυχοπαιδαγωγικής αναπτύσσει ερευνητική και εκπαιδευτική δραστηριότητα σε θέματα που εμπίπτουν στο ευρύ επιστημονικό πεδίο της βιώσιμης ανάπτυξης και σχετίζονται κυρίως με την ποιοτική εκπαίδευση, την ποιότητα ζωής, την ευημερία, την υγεία και την ψυχική ανθεκτικότητα, την εξάλειψη κοινωνικών ανισοτήτων στο σχολείο και την οικογένεια, και την ισότητα των φύλων. Αντικείμενο του εργαστηρίου είναι η ανάπτυξη και προαγωγή ερευνητικής δραστηριότητας και εκπαιδευτικών εφαρμογών με σκοπό την ολιστική προσέγγιση/κατανόηση του συγκερασμού της Αγωγής και της Ψυχολογίας υπό το πρίσμα της βιωσιμότητας με κέντρο ενδιαφέροντος τον αναπτυσσόμενο άνθρωπο.
Διευθύντρια Εργαστηρίου: Αικατερίνη Αντωνοπούλου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια
Έκθεση Σκοπιμότητας Εργαστηρίου Ψυχοπαιδαγωγικής
Αντικείμενο Εργαστηρίου
Το Εργαστήριο Ψυχοπαιδαγωγικής– Ε.ΨΥ.ΠΑΙ. εξυπηρετεί ερευνητικές, εκπαιδευτικές και διδακτικές ανάγκες σε θέματα που εμπίπτουν σε γνωστικά αντικείμενα του Τμήματος Οικονομίας και Βιώσιμης Ανάπτυξης του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου. Αντικείμενο του Ε.ΨΥ.ΠΑΙ. είναι η ανάπτυξη και προαγωγή ερευνητικής δραστηριότητας, διδακτικών και εκπαιδευτικών εφαρμογών στον ευρύ επιστημονικό χώρο της Αγωγής και της Ψυχολογίας της Εκπαίδευσης με ιδιαίτερο ενδιαφέρον στους παρακάτω τομείς:
- Ανάπτυξη εκπαιδευτικού & αποτελεσματική διδασκαλία
- Διδακτική μεθοδολογία
- Εκπαιδευτική αξιολόγηση
- Δυσκολίες μάθησης, προσαρμογής και επικοινωνίας
- Σχολείο και οικογένεια
- Σχολική συμβουλευτική
- Καινοτομία και δημιουργικότητα στην εκπαίδευση
- Ανάπτυξη παιδιού
- Ο ρόλος της οικογένειας & του σχολείου στην ανάπτυξη του παιδιού
- Διαχείριση της επικοινωνίας στο σχολικό περιβάλλον
- Ψυχολογία για τη βιώσιμη ανάπτυξη
- Εκπαίδευση για τη βιώσιμη ανάπτυξη
Πιο συγκεκριμένα, το Ε.ΨΥ.ΠΑΙ. έχει ως αποστολή:
- Την κάλυψη σε προπτυχιακό, μεταπτυχιακό, διδακτορικό και μεταδιδακτορικό επίπεδο εκπαιδευτικών, διδακτικών και ερευνητικών αναγκών του Τμήματος Οικονομίας και Βιώσιμης Ανάπτυξης και της Σχολής Περιβάλλοντος, Γεωγραφίας και Εφαρμοσμένων Οικονομικών σε θέματα που εμπίπτουν στα αντικείμενα δραστηριότητας του Εργαστηρίου όπως αυτά προσδιορίζονται παραπάνω.
- Τη συνεργασία με Κέντρα Ερευνών, Ακαδημαϊκά Ιδρύματα, καθώς και με αναγνωρισμένους επιστήμονες της ημεδαπής ή της αλλοδαπής, με ακαδημαϊκά ενδιαφέροντα και στοχοθεσίες που συμπίπτουν, συμβαδίζουν ή αλληλοσυμπληρώνονται με εκείνες του Εργαστηρίου.
- Τη διοργάνωση επιστημονικών Διαλέξεων, Ημερίδων, Σεμιναρίων, Συνεδρίων και άλλων επιστημονικών δράσεων, τη συμμετοχή σε επιστημονικές εκδηλώσεις, την πραγματοποίηση Δημοσιεύσεων και Εκδόσεων και την πρόσκληση Ελλήνων και ξένων αναγνωρισμένων επιστημόνων.
- Την υλοποίηση ερευνητικών Προγραμμάτων σε όλα τα συναφή πεδία της επιστημονικής του περιοχής, αυτοτελώς ή σε συνεργασία με άλλα εργαστήρια, μέλη ΔΕΠ, Τμήματα του Πανεπιστημίου, ή άλλα εκπαιδευτικά, επιστημονικά, ή ερευνητικά Ιδρύματα, καθώς και δημόσιους ή ιδιωτικούς Φορείς και Οργανισμούς της ημεδαπής και αλλοδαπής.
- Τη σύνδεση του εργαστηρίου με φορείς της τοπικής κοινωνίας με σκοπό την ευαισθητοποίηση σε θέματα αγωγής και ψυχολογίας καθώς και την προαγωγή των ευρύτερων επιστημονικών του στόχων και την αλληλεπίδραση και ανταποδοτικότητα με την κοινωνία.
- Την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση της ακαδημαϊκής κοινότητας σε θέματα που σχετίζονται με την εκπαίδευση, τη διδασκαλία, την παιδαγωγική ψυχολογία, τη σχολική συμβουλευτική, τη συνεργασία σχολείου-οικογένειας, την υποστήριξη ευάλωτων και ευπαθών κοινωνικά ομάδων στο χώρο του σχολείου και της οικογένειας.
- Την επιμόρφωση επαγγελματικών ομάδων που σχετίζονται με την εκπαίδευση σε θέματα εκπαίδευσης και παιδαγωγικής ψυχολογίας.
- Την έκδοση επιστημονικών περιοδικών.
Αναγκαιότητα – Σκοπιμότητα Εργαστηρίου
Σύγχρονη τάση των εκπαιδευτικών συστημάτων σε παγκόσμιο επίπεδο αποτελεί η σύνδεση των επιστημών της ψυχολογίας και της αγωγής στο πλαίσιο της μελέτης των συστατικών στοιχείων του αποτελεσματικού σχολείου, του σχολείου για όλους.
Τα τελευταία 30 χρόνια καταβάλλεται συστηματική προσπάθεια από παγκόσμιους φορείς, όπως η UNESCO, προκειμένου η παγκόσμια επιστημονική και εκπαιδευτική κοινότητα να καταλήξει σε μία κοινά αποδεκτή πρόταση αρχών αναφορικά με το σκοπό που πρέπει να επιτελεί το σχολείο, το δικαίωμα όλων των παιδιών, αλλά και των ενηλίκων, στην εκπαίδευση καθώς και τα χαρακτηριστικά της ποιοτικής εκπαίδευσης. Από αυτή την προσπάθεια έχουν προκύψει πολλά κείμενα και διακηρύξεις (π.χ. η περίφημη διακήρυξη της Σαλαμάνκα) σύμφωνα με τα οποία το σύγχρονο σχολείο πρέπει να υπηρετεί τον μαθητή, να προάγει τη γνωστική αλλά και την ψυχοκοινωνική του ανάπτυξη και να συμβάλει στην καταπολέμηση όλων των εμποδίων στην ποιοτική εκπαίδευση.
Ιδιαίτερη έμφαση δίδεται στην υποστήριξη και εκπαίδευση παιδιών από ευπαθείς κοινωνικά ομάδες. Επιπρόσθετα, η UNESCO τονίζει την ανάγκη βελτίωσης της πρόσβασης στην ποιοτική εκπαίδευση για τη βιώσιμη ανάπτυξη σε όλα τα κοινωνικά πλαίσια και τον επαναπροσδιορισμό του ρόλου της εκπαίδευσης στην προαγωγή γνώσης και στην καλλιέργεια δεξιοτήτων, συμπεριφορών και στάσεων για τη βιώσιμη ανάπτυξη.
Με βάση τα παραπάνω, και με δεδομένο ότι η ίδρυση Εργαστηρίων γνωρίζει συστηματική ανάπτυξη την τελευταία 10ετία διεθνώς στο χώρο των Πανεπιστημίων, τόσο σε Προπτυχιακό όσο και σε Μεταπτυχιακό και Διδακτορικό επίπεδο, η ίδρυση Εργαστηρίου Ψυχοπαιδαγωγικής κρίνεται αναγκαία στο Τμήμα Οικονομίας και Βιώσιμης Ανάπτυξης το οποίο από την ίδρυσή του ασχολείται συστηματικά με τις σύγχρονες τάσεις της εκπαίδευσης και της εκπαιδευτικής ψυχολογίας. Το γεγονός, άλλωστε, της συνεχούς επέκτασης των επιστημονικών πεδίων που καλύπτει πλέον η ψυχοπαιδαγωγική έρευνα εξηγείται αφενός από την σημασία που έχει η Ψυχολογία στο χώρο της Εκπαίδευσης για την ολόπλευρη ανάπτυξη του ανθρώπου, αλλά και από το πλήθος των εφαρμογών που καλύπτει στο σχολείο, την οικογένεια αλλά και την ευρύτερη κοινωνία.
Το Ε.ΨΥ.ΠΑΙ. διαφέρει από τα υπόλοιπα Εργαστήρια του Ιδρύματος καθώς επικεντρώνεται στη συστηματική μελέτη θεμάτων που αφορούν στην εκπαίδευση, και την εκπαιδευτική ψυχολογία με ιδιαίτερο ενδιαφέρον στο μαθητή, τον εκπαιδευτικό και την οικογένεια. Διαφοροποιείται, επίσης, από συναφή εργαστήρια που υπάρχουν σε άλλα ελληνικά πανεπιστήμια στον τρόπο προσέγγισης ποικίλων εκπαιδευτικών ζητημάτων μέσα από τη μελέτη του οικολογικού πλαισίου ανάπτυξής και αντιμετώπισής τους που συνιστά η οικογένεια και το σχολείο. Επιπλέον, το Ε.ΨΥ.ΠΑΙ. πρωτοπορεί στην ανάπτυξη έρευνας σε θέματα εκπαίδευσης, παιδαγωγικής ψυχολογίας και εκπαίδευσης στη βιώσιμη ανάπτυξη.
Διεθνής Τάση
Διεθνώς αναπτύσσονται αντίστοιχες ερευνητικές δράσεις, καθώς η Εκπαίδευση και η Ψυχολογία αποτελούν δύο δυναμικούς επιστημονικούς τομείς της παγκόσμιας ακαδημαϊκής κοινότητας, η σύνδεση των οποίων σχετίζεται με καινοτόμες ιδέες στο χώρο της σχολικής πραγματικότητας αλλά και της τοπικής κοινότητας. Το γεγονός αυτό οδηγεί πολλά Πανεπιστήμια σε πολλές χώρες να δημιουργούν Ερευνητικά Εργαστήρια, για να κατανοήσουν και να ερμηνεύσουν εκπαιδευτικά φαινόμενα και να θέσουν τις βάσεις εφαρμογής των αποτελεσμάτων της έρευνας προς όφελος των τοπικών και ευρύτερων κοινωνιών.
Βιωσιμότητα και Προοπτικές Ανάπτυξης
Το Εργαστήριο, στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων του σε χρονικό ορίζοντα 3ετίας, θα επιδιώξει, τη δημιουργία Ιστότοπου (στην ελληνική και δυνητικά στην αγγλική γλώσσα), την οργάνωση επιστημονικών συνεδρίων, ημερίδων και άλλων επιστημονικών δράσεων (εντός και εκτός Ελλάδας), θα ενθαρρύνει τη συμμετοχή σε επιστημονικές εκδηλώσεις και θα προγραμματίσει την πρόσκληση διακεκριμένων επιστημόνων που ασχολούνται με τις θεματικές που εμπίπτουν στα ερευνητικά αντικείμενα του εργαστηρίου, την προετοιμασία ερευνητικών συνεργασιών και προτάσεων, την εκπόνηση διδακτορικών διατριβών την συνεργασία με άλλα Ιδρύματα της Ελλάδα και του εξωτερικού με συναφές γνωστικό αντικείμενο κ.ά.
Για την υλοποίηση των παραπάνω ενεργειών, το Εργαστήριο θα χρησιμοποιεί εν μέρει την υφιστάμενη υποδομή του Τμήματος, ενώ παράλληλα δύναται να προβεί στην απόκτηση νέου τεχνολογικού εξοπλισμού συμβάλλοντας στο ερευνητικό και εκπαιδευτικό έργο του. Οι ενδιαφερόμενοι φοιτητές και οι ερευνητές του Εργαστηρίου θα έχουν πρόσβαση σε προηγμένο εξοπλισμό και εξειδικευμένο λογισμικό, προκειμένου να βοηθηθούν και να ολοκληρώσουν τις εργασίες τους.
Το Εργαστήριο θα στεγάζεται στις εγκαταστάσεις του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου, σύμφωνα με τις κατά νόμο διαδικασίες. Το κόστος λειτουργίας του Εργαστηρίου θα αφορά στην υποστήριξη συναφών μαθημάτων, εργαστηριακών δραστηριοτήτων, πτυχιακών και διπλωματικών εργασιών, διδακτορικών διατριβών, εξυπηρέτησης του Τμήματος και ερευνητικών δραστηριοτήτων. Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά τις ερευνητικές δραστηριότητες, το Εργαστήριο θα επιδιώκει την εμπλοκή του σε Εθνικά και Ευρωπαϊκά ερευνητικά Προγράμματα, από τα οποία αναμένεται να καλύπτει μέρος των δαπανών του.
Δυνητικές Συνέργειες με άλλα Εργαστήρια
Το Ε.ΨΥ.ΠΑΙ. μπορεί να προσφέρει γνώσεις και επιστημονική υποστήριξη σε όλο το Πανεπιστήμιο, μέσα από την οργάνωση σεμιναρίων σχετικών με καλές εκπαιδευτικές πρακτικές. Επιπλέον, τα μέλη του Ε.ΨΥ.ΠΑΙ. μπορούν να αναπτύξουν συνεργασία με μέλη άλλων εργαστηρίων σε θέματα που απαιτούν συστημική προσέγγιση και κατανόηση ποικίλων ψυχοπαιδαγωγικών φαινομένων.
